Riluzol, Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) veya Motor Nöron Hastalığı (MND) hastalarının tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Riluzol, ALS/MND için bir tedavi değildir, ancak hayatta kalma süresini veya trakeostomiye kadar geçen süreyi uzatabilir. Üç dozaj formu mevcuttur: tablet, oral süspansiyon ve ince film formu.
Tablet formu olan Rilutek, ABD’de 1995 yılında Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Avrupa’da ise 1996 yılında Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından onaylanmıştır.
Tablet yutma güçlüğü çeken ALS/MND hastaları için tasarlanmış oral süspansiyon formu Tiglutik veya Teglutik, şu anda ABD, Kanada, Avrupa, İsrail, Avustralya, Brezilya, Japonya ve Çin dahil olmak üzere birçok ülkede onaylanmıştır.
İnce film formu ABD’de (ticari adı Exservan) ve İngiltere ile AB’de (ticari adı Emylif) mevcuttur.
Nöronlar, kimyasal sinyallerin (nörotransmitterlerin) çok daha hızlı iletilerek nöronlar arasında verimli iletişimi sağlayan elektrik sinyallerine dönüştürülmesini sağlayan hassas bir şekilde düzenlenmiş bir sisteme sahiptir. Bu mekanizma, insan beyninin doğru çalışması için olmazsa olmazdır ve merkezi sinir sistemindeki en büyük nöronlar arasında yer alan motor nöronlar için özellikle önemlidir.
ALS/MND, motor nöronların ilerleyici ve seçici ölümüyle karakterizedir ve nedenleri çoğunlukla bilinmemektedir. Bu süreçte rol oynadığı düşünülen mekanizmalardan biri, nöronların glutamat adı verilen bir nörotransmitterin aşırı seviyelerine maruz kalmasıyla oluşan ve düzensiz nöronal aktivasyona neden olan eksitotoksisitedir (aşırı uyarılma). Bu durum, nöron hasarına ve nihayetinde ölüme yol açabilir.
Riluzol, ALS/MND tedavisi için onaylanan ilk bileşiktir. Etki mekanizması tam olarak anlaşılmamıştır; ancak ALS/MND’de eksitotoksisiteye yol açan aşırı glutamat salınımını engellediği düşünülmektedir.
Dikkat çekici bir nokta, benzer etki mekanizmasına sahip bileşiklerle yapılan diğer klinik deneylerin başarısız olmasıdır. Bu nedenle, riluzolün etkisinin nörotransmisyonun diğer yönlerine veya ALS/MND ile bağlantılı diğer moleküler mekanizmalara da yayılabileceği hipotezi öne sürülmüştür. Bu hipotezler hâlen araştırılmaktadır.
Riluzol, ALS/MND ile yaşayan (PALS) toplam 1.114 kişinin katıldığı iki uluslararası klinik araştırmaya dayanarak onaylandı.
Riluzol, ALS/MND tanısı almış tüm hastalara önerilmektedir. Ancak, semptomların başlangıcından 5 yıl sonra da aynı derecede etkili olup olmadığı belirsizdir.
Riluzol, günde 100 mg dozunda 7 yıla kadar güvenli ve genellikle iyi tolere edilir. En sık görülen yan etkiler: ağız çevresinde uyuşma, mide bulantısı, baş dönmesi, ishal, enerji eksikliği, yüksek tansiyon, akciğer fonksiyonlarında azalma ve karın ağrısıdır. Nadir vakalarda karaciğer hasarı bildirilmiştir.
2020 yılında yapılan bir çalışmada, riluzol ile tedavi edilen PALS hastalarında 15 hakemli çalışmadan 8’inde sağkalımın plaseboya kıyasla 6–19 ay daha uzun olduğu bulunmuştur. Riluzolün etkileri ve güvenliği ALS/MND hastalarında araştırılmaya devam etmektedir.
Riluzol bir hekim gözetiminde uygulanmalı ve izlenmelidir.
Riluzolün sizin için uygun bir seçenek olup olmadığını belirlemek için mutlaka doktorunuza danışın. Kullandığınız ilaçlar, doğal takviyeler veya bitkisel ürünler de dahil olmak üzere tıbbi geçmişinizi daima açıklayın. Doktorunuz ihtiyaçlarınıza uygun doğru planı belirleyecektir.