Aşağıdaki bilgiler Uluslararası ALS/MND Dernekleri İttifakı (The International alliance of ALS/MND Associations) resmî sayfasından alınmıştır.
Temel Haklar, dünya çapında ALS/MND ile yaşayan insanlar ve bakıcıları için ideal olanı temsil etmektedir. Bu haklar İttifak’ta yaptığımız her şeyi yönlendirmektedir.
İttifak ve temsilcilerimiz, bu koşullardan bazılarının tüm ülkelerde hemen elde edilemeyebileceğinin farkında olsa da, bu belgeler İttifak üyesi tüm kuruluşların koşullar, sistemler ve kaynaklar elverdikçe benimsemesi ve teşvik etmesi gereken haklar kümesini temsil etmektedir.
TEMEL HAKLAR BELGELERI
Uluslararası ALS/MND Dernekleri İttifakı, ALS/MND ile yaşayan kişiler ve ALS/MND ile yaşayan kişilerin bakıcıları için aşağıdaki temel hakları desteklemektedir:
- ALS/MND ile Yaşayan Kişiler için Temel Haklar (İngilizce)
- ALS/MND ile Yaşayan Kişiler için Temel Haklar (Türkçe)
- ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Bakıcıları için Temel Haklar (İngilizce)
- ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Bakıcıları için Temel Haklar (Türkçe)
Bu Temel Haklar en son Ocak 2024’te, 2023 Temel Haklar Anketi sonuçlarına göre revize edilmiştir.
TEMEL HAKLAR 2023 SONUÇLARI WEBINARI
Uluslararası ALS/MND Dernekleri Birliği, 2023 yılında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin ve Bakım Verenlerin Temel Hakları konusunda topluma anket uygulamıştır. Küresel düzeyde veriler, güçlü ve zayıf yönler, ortaya atılan sorular, daha fazla dikkat edilmesi gereken konular ve bunların 2021 anketimizle nasıl karşılaştırıldığı hakkında daha fazla bilgi edinin.
POSTER SUNUMLARI
ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin ve Bakım Verenlerin Temel Haklarına ilişkin 2023 İttifakı anketinin sonuçlarına ilişkin poster sunumu için aşağıya tıklayın.
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme – 2023
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme: Yaşam Kalitesi
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme: Multidisipliner Bakım
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme: Sesin Korunması
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan İnsanların Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme: Genetik
- ALS/MND ile Yaşayan Kişiler için Acil Durum Hazırlık Araç Kiti
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Bakıcılarının Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme
Ayrıca İttifak’ın 2021 Temel Haklar anketinin sonuçlarına ilişkin 2022 poster sunumlarını görüntülemek için aşağıya tıklayabilirsiniz.
- Dünya Çapında ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme – 2022
- Dünya Çapında ALS/MND (CALS) ile Yaşayan Kişilere Bakım Verenlerin Temel Haklarına İlişkin Bir Değerlendirme – 2022
ENGELLI KIŞILERIN HAKLARINA DAIR SÖZLEŞME VE İHTIYARI PROTOKOL
PALS ve CALS Danışma Konseyi ve İttifak, Birleşmiş Milletler tarafından ortaya konulan “Engelli Hakları Sözleşmesi ve İhtiyari Protokolü “nü desteklemektedir. Sözleşme, ALS/MND ile yaşayanlar da dahil olmak üzere tüm engelliler için tüm insan haklarının ve temel özgürlüklerin küresel olarak teşvik edilmesini ve korunmasını desteklemektedir. İttifak, bir kişinin bağımsızlığı ve günlük yaşama ve yaşamdan zevk almaya eşit erişilebilirlik ve katılım haklarıyla ilgili 9. ve 19. Maddelerin önemini vurgulamaktadır.
Günlük yaşamın ve hizmetlerin tüm yönlerine eşit erişim sağlayarak, ALS/MND ile yaşayan kişiler özerk ve bağımsız olarak yaşayabilirler. Bu, ALS/MND ile yaşayan kişilerin günlük yaşamları, yaşam düzenlemeleri, sağlık hizmetleri ve toplum katılımı hakkında kendi seçimlerini veya kararlarını verebilecekleri anlamına gelir. Ulaşım, barınma, işyeri ortamı, tıbbi tesisler ve bilgi hizmetleri gibi hizmetlere eşit erişimin küresel olarak sağlanması, hem yaşamdan keyif almayı ve yaşam kalitesini hem de kişinin bağımsızlığını destekleyebilir.
Sözleşmeyi desteklemenin yanı sıra, ALS/MND ile yaşayan kişilerle ilgili olan bu haklar, ALS/MND ile Yaşayan Kişilerin Temel Haklarına da yansıtılmıştır.
Uluslararası ALS/MND Dernekleri Birliği Bilimsel Tavsiye Komitesi (SAC) raporu
Masitinib, makrofaj ve mast hücre proliferasyonunu inhibe edebilen, aynı zamanda apoptozlarını uyarabilen ve böylece nöroinflamatuar yanıtı azaltabilen bir oral tirozin kinaz inhibitörüdür. ALS/MND’nin klinik öncesi SOD1 sıçan modellerinde, felç başlangıcından yedi gün sonra masitinib ile tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlattı, mikroglozu azalttı ve sağkalımı %40 oranında uzattı.
2019’da yayınlanan bir faz 2/3 klinik denemesi, mastinibin ALS/MND’deki potansiyel etkinliğini değerlendirdi. Çalışma, ALSFRS-R kullanılarak 48 hafta boyunca 3,0 mg/kg/gün ve 4,5 mg/kg/gün olmak üzere iki doz masitinib ölçen çift kör, plasebo kontrollü bir çalışmaydı. 4.5 mg/kg/gün dozunda normal ilerleyiciler (ALSFRS-R’de <1.1 puan/ay düşüş) olarak beyan edilen bir birincil etkinlik popülasyonunun, plaseboya karşı anlamlı fayda sağladığı ve istatistiksel olarak anlamlı %27’lik bir işlevsel yavaşlama yaşadığı bildirildi. Aynı araştırmadan 2021’de yayınlanan bir hayatta kalma analizi, günde 4.5 mg/kg alan, başlangıç ALSFRS-R ilerleme hızı <1.1 puan/ay ve skoru <1.1 puan olan bir alt grupta plaseboya kıyasla her ALSFRS-R bileşeni için başlangıçta 2 veya daha fazla bir sağkalım avantajı göstermiştir.
Bu çalışmadan elde edilen ön veriler, bir faz 3 klinik araştırmaya devam etme kararını destekledi. Bu, şu anda üç kolda 495 katılımcı hedefiyle 13 ülkede 40’tan fazla tesiste 3 grup, plasebo, 4.5 mg/kg/gün ve 6.0 mg/kg/gün hasta kaydı yapıyor. Deneme, birincil sonuç olarak 48 hafta boyunca ALSFRS-R’yi, yaşam kalitesi ölçümü, progresyonsuz sağkalım, SVC, HHD ve ikincil sonuçlar olarak birleşik fonksiyon ve sağkalım değerlendirmesi (CAFS) ile ölçecektir. Bir önceki denemeden elde edilen verilere dayanarak, uygunluk, tarama sırasında ALSFRS-R’nin her bir maddesi için belirli bir ilerleme oranı ve belirli bir toplam ve alt puanlar gerektirecektir.
Masitinib, faz 2/3 çalışmasında makul güvenlik ve tolere edilebilirlik göstermiş olsa da, masitinib’i iskemik kalp hastalığı, otoimmün benzeri hepatit ve Stevens-Johnson Sendrom dahil çeşitli koşullarda test eden çeşitli çalışmalarda ciddi advers olaylar (yan etki) geçmişi olduğu da belirtilmelidir.. Araştırmanın tedavi kollarında ciddi advers olayların oranı daha yüksekti ve 4.5 mg/kg/gün dozundaki bireylerin üçte birinde doz azaltılmasını gerektiren advers olaylar görüldü. Haziran 2021’de, o zamandan beri kaldırılmış olan potansiyel iskemik kalp hastalığı riskini araştırmak için masitinibin dünya çapındaki klinik çalışmalarına gönüllü olarak ara verildiği duyuruldu. Bu bilgi, ALS/MND’deki potansiyel bir etkinin değerlendirilmesini göz ardı etmemeli, ancak tedavi eden hekimlerin bilmesi için önemlidir.
Kısa süre önce AB Science, Health Canada’nın Koşullara Uygunluk Bildirimi (NOC/C) politikası kapsamında ALS/MND tedavisinde masitinib için Yeni bir İlaç Gönderimini incelemeye başladığını duyurdu. Onaylanırsa, akademik ve klinik topluluğun, faz 2/3 çalışmasından elde edilen mevcut verilerin, faz 3 çalışma okuması gerçekleşene kadar ALS/MND’li kişilerin tedavisini garanti altına almak için yeterli olup olmadığını değerlendirmesi gerekir. İlk çalışmanın sonuçları, merak uyandırıcı olsa da, devam eden 3. aşama denemesini bilgilendirmek için güçlü ön verileri temsil eder, ancak bildirilen etkilerin tesadüften kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemeyi zorlaştıran birkaç yönü vardır. Temel olmayan faz 2 veya 2/3 çalışmalarından elde edilen verilerin optimal faz 3 etkililik denemelerini tasarlamak için gerekli bilgileri sağlamasının beklendiği ve bu aşamada sonuçların güvenilirliğine ilişkin soruların bu duruma özgü olmadığı belirtilmelidir.
Özet
Mevcut kanıtlar göz önüne alındığında, masitinibin, ALS/MND progresyonu ve sağkalım üzerinde potansiyel bir etkiye işaret eden ön sonuçlara sahip ilgi çekici bir bileşik olduğu, ancak klinik ve akademik topluluğun mevcut verilerin doğru olup olmadığı konusunda çekinceleri olduğu SAC’nin (Bilimsel tavsiye komitesi) görüşüdür.
ALS/MND’de masitinibin herhangi bir etkisinin olup olmadığını belirlemek için devam eden faz 3 klinik araştırma gereklidir. Health Canada gibi düzenleyici kurumlar, mevcut verilere dayanarak masitinibin şartlı onayını verirse, daha fazla bilgi elde edilecektir. Ancak o zamana kadar, ALS/MND ile yaşayan kişilerin tedavisi için masitinibin kullanılmasını önermek için henüz bir neden yoktur.
Uluslararası ALS/MND Dernekleri Birliği, ALS/MND ile yaşayan kişilere bakım verenler için aşağıdaki temel hakları savunmakta ve desteklemektedir.
Bu temel haklar, dünya çapında ALS/MND ile yaşayan bireylere bakım verenler için en yüksek standartları temsil etmektedir.
Uluslararası Birlik ve temsilcileri, bu koşullardan bazılarının hemen elde edilemeyebileceğini anlasa da bu belge, tüm birlik üyesi kuruluşların koşullar, sistemler ve kaynakların izin verdiği ölçüde aşağıdaki standartları benimsemesi ve geliştirmesi gerektiğini bildirmektedir.
ALS/MND ile yaşayan kişilere bakım verenler aşağıdaki haklara sahiptir:
1) Bakıcılar olarak çabalarını kolaylaştıracak ve yardımcı olacak tüm imkanlara ve bunları sağlayacak düzenlemelere erişebilmek. Bunlar;
• Bakım ve destek konusunda karar vermede aktif rol oynamalarını sağlayacak bilgi ve eğitim
• Evde ALS/MND ile yaşayan kişiye daha iyi bakım sağlanabilmesi için düzenli eğitim ve kaynaklar (örneğin: evde bakım, ilk yardım, ekipman ve ilaçların kullanımı, vb.) ve
• ALS/MND ile yaşayan kişi için zamanında randevular ve tedaviler
2) ALS/MND ile yaşayan kişiye bakım sağlanmasına yardımcı olmak için hükümetin sağlık ve sosyal politikalarında yer alan ekonomik ödeme, yardım ve sosyal haklara sahip olmak.
3) Aşağıdaki tüm alanlarda destek almak:
• Danışmanlık
• Duygusal, sosyal soluklanma, dinlenme, bakım programları
• Kendi başlarının çaresine bakma ve ihtiyaç duyduklarında yardım isteme
• Kendi geleceklerini planlama
• Palyatif bakım ve yas danışmanlığı ve hizmetleri
4) ALS ile yaşayan kişiler ve bakım verenler için politika oluşturma, bakım sunumu ve tıbbi araştırma prosedürleri ve protokollerinin oluşturulması hakkında bakım verenlerin bilgi ve deneyimlerinden yararlanılması
Nisan 2021
Uluslararası ALS/MND Dernekleri Birliği, ALS/MND ile yaşayan kişiler için aşağıdaki temel hakları savunmakta ve desteklemektedir
Bu temel haklar, dünya çapında ALS/MND ile yaşayan bireylere bakım verenler için en yüksek standartları temsil etmektedir.
Uluslararası ALS-MNH Dernekleri Birlik ve temsilcileri, bu koşullardan bazılarının hemen elde edilemeyebileceğini anlasa da bu belge, tüm İttifak üyesi kuruluşların koşullar, sistemler ve kaynakların izin verdiği ölçüde benimsemesi ve geliştirmesi gereken hakları temsil eder.
ALS/MND ile yaşayan kişiler aşağıdaki haklara sahiptir:
1) Sağlık sistemlerinde mevcut olan en yüksek kalitede bakım
2) Sağlık sistemlerinde mevcut olan en kaliteli tedavi
3) Karar vermede aktif rol oynamalarını sağlayacak bilgi ve eğitim
4) Aşağıdakilerle ilgili olarak seçim yapma hakkı:
• Tedavi veya tavsiye sağlayan sağlık ve destek çalışanlarının seçimi
• Bakımın yapıldığı yer seçimi
• Sağlanan tedavi veya desteğin türünün seçimi
5) Kişinin kendi ülkesinin yasal çerçevesi içinde tedavi veya müdahaleyi kabul etme, reddetme veya devam ettirmeme hakkını içeren yaşam sonu tercihleri
6) Politika oluşturma, bakım sunumu tıbbi araştırma işlemleri, protokollerinin uygulanması, sağlık ve destek sistemleri hakkında bilgi sağlamak
7) Mümkün olan en iyi yaşam kalitesi
8) Ayrımcılığa uğramadan yaşamak
9) Kişisel bilgilerine ilişkin gizlilik ve mahremiyet
10) Mevcut herhangi bir ekonomik ücret, sosyal desteklerden yararlanma hakkı.
11) Teşhis sonrasında aşağıdaki konularda erişim hakkı:
• ALS/MNH’de klinik genetik hakkında güncel eğitim
• Genetik danışmanlık
• Genetik test
• Genetik ayrımcılığa karşı koruma
• Eğitim ve danışmanlığa ek olarak, gerektiğinde kan akrabalarına da genetik test ve danışmanlık hakkı.